Actieve leerstrategie: Kernwoorden

Als je me al een tijdje volgt, weet je dat ik een voorstander ben van actief leren. Actief leren zorgt ervoor dat de hersenen van de leerlingen aan het werk worden gezet en ze écht gaan leren en het ook beter zullen onthouden.

In de tip van vandaag deel ik weer een actieve leerstrategie: kernwoorden opschrijven.

Stappenplan kernwoorden

Stap 1: bladeren
Laat leerlingen door het hoofdstuk bladeren om te zien waar de tekst over gaat. Op deze manier activeer je de voorkennis. Voorkennis is de bouwsteen tot leren. Laat de leerlingen de titel van het hoofdstuk bekijken, maar ook de titels van de paragrafen en de tussenkopjes. Laat ze de afbeeldingen bekijken. Waar denken ze dat het hoofdstuk overgaat en wat weten ze al?

Laat leerlingen dit niet alleen bedenken, maar laat het ze ook opschrijven.

Stap 2: Hardop lezen
Begin met het doorlezen van de eerste alinea (of de eerste paragraaf) afhankelijk van de hoeveelheid tekst. Laat leerlingen de tekst hardop lezen. Belangrijkste is dat het niet teveel is. Dat is echt verschillend per lesmethode, vak etc.

Stap 3: Kernwoorden opschrijven
Laat de leerlingen hun lesboek wegleggen of dichtklappen. Laat leerlingen daarna de belangrijkste dingen in kernwoorden opschrijven. Laat ze echt alleen de belangrijkste dingen opschrijven. Zo kort mogelijk. Laat ze geen dingen opschrijven die ze al weten.

Tip: Er zijn veel leerlingen die toch te veel willen opschrijven, geef dan een maximaal aantal woorden mee. Dan moeten ze wel tot de kern komen.

Stap 4: Aanvullen
Laat leerlingen het lesboek er weer pakken en laat ze controleren of ze écht alle belangrijke kernwoorden hebben opschreven. Missen er nog een paar: helemaal niet erg, laat die aanvullen.

Stap 5: Herhaal
Herhaal stap 2, 3 en 4 tot de leerlingen alle lesstof hebben behandeld.

Stap 6: Uitleggen
Nadat de leerlingen het hele hoofdstuk hebben gelezen en kernwoorden hebben opgeschreven, is het belangrijk dat ze aan de slag gaan met de kernwoorden. Als leerlingen iets willen leren en onthouden, is het belangrijk dat ze meer doen dan alleen lezen.

Laat leerlingen aan de hand van de kernwoorden uitleggen waar de paragraaf of het hoofdstuk overgaat. Dit wordt thuis wat lastiger, maar dan zeg ik altijd: doe alsof je een presentatie geeft over de lesstof.

Twijfelen leerlingen tussendoor, laat ze dan in het lesboek opzoeken of het klopt. Klopt het wat ze uitleggen over de lesstof?

Hoe meer kennis en ervaring jouw leerlingen hebben over deze effectieve leerstrategie, hoe gemakkelijker het gaat. Daarom is het onwijs belangrijk dat je samen met je leerlingen aan de slag gaat met leerstrategie. Integreer kernwoorden in je les. Laat zien hoe de leerstrategie werkt en deel het stappenplan met de leerlingen.

Laat de leerlingen deze leerstrategie in de les inoefenen en geef feedback op het proces en het resultaat. Dan pas help je je leerlingen echt met leren leren.

Actieve leerstrategieën zorgen ervoor dat de hersenen van de leerlingen flink aan het werk worden gezet. Dat is wat we willen als je ze echt wil laten leren. Op die manier zullen de lesstof beter onthouden!