“Het is een veelvoorkomend probleem: leerlingen die de avond voor een toets alles nog snel proberen te leren. Deze last-minute leerstrategie, ook wel “cramming” genoemd, lijkt soms te werken, vooral bij leerlingen in de onderbouw. Maar naarmate de stof moeilijker wordt, kom je met deze methode tekort. In deze blog leg ik uit waarom cramming niet werkt en hoe je leerlingen kunt helpen om op een duurzamere manier te leren.

1. Wat is cramming en waarom werkt het niet?

Cramming is het fenomeen waarbij leerlingen op het allerlaatste moment proberen om zoveel mogelijk informatie in hun hoofd te proppen. Het probleem met cramming is dat het leidt tot oppervlakkig leren. De informatie wordt kortstondig onthouden, maar verdwijnt snel weer uit het geheugen.

De illusion of fluency: Een belangrijke reden waarom cramming riskant is, is de zogenaamde illusion of fluency. Dit is het idee dat wanneer iets gemakkelijk lijkt, we denken dat we het goed begrijpen. In werkelijkheid is de kennis echter oppervlakkig opgeslagen.

2. Hoe het brein echt leert

Effectief leren gebeurt door het geheugen te trainen, niet door het te overladen. Duurzaam leren is gebaseerd op het principe van gespreid leren, waarbij je de stof over een langere periode herhaalt. Dit sluit aan bij de effectieve leerstrategie “Spreid in de tijd”. 

3. De overstap maken van cramming naar effectief leren

Leer leerlingen om hun schoolactiviteiten (maak- en leerwerk) te plannen en te verdelen over verschillende dagen of weken. Dit is niet alleen efficiënter, maar zorgt er ook voor dat kennis beter beklijft. Onthoud goed dat leerlingen niet zomaar kunnen plannen. Dit is een vaardigheid die we ze echt moeten aanleren. 

Praktische tips voor docenten:

• Leer leerlingen om actief de stof op te halen door elke les te starten met de drie herhaalvragen.

• Introduceer het concept van gespreid leren en leg uit waarom het werkt.

• Help leerlingen om leerblokken in te plannen en regelmatig te herhalen. Zorg dat dit kleine en behapbare ‘brokken’ zijn.

Wil je als docent nog meer leren over effectieve leerstrategieën en het begeleiden van je leerlingen? Kijk dan naar onze opleiding Leerexpert Niveau 1