Wat is faalangst?

Angst is een hele handige emotie. Stel je komt een grote leeuw tegen, dan zorgt jouw lichaam ervoor dat je direct actie kan ondernemen. Stel je bent net als ik bang voor honden, niet echt een gevaarlijke situatie en waar ik niet in gevaar ben, denkt mijn brein dat het wel zo is. Je schiet in de FIGHT, FLIGHT of FREEZE-reactie. Ieder mens is anders en reageert anders op gevaar.

Bij angst kan het zo zijn dat je hartslag omhoog gaat, je bent misschien wel kortademig, je kan gaan zweten of je wordt zelfs misselijk. Als ik een hond zie, krijg ik een naar gevoel in mijn buik, mijn hartslag gaat omhoog en het liefst ren ik zo snel mogelijk weg. Weg van al die honden.

Nee, geen fijn gevoel, absoluut geen fijn gevoel. Het liefst zorg ik ervoor dat ik geen situaties meer heb waar ik honden tegen kom. Ik wil heel graag die situatie uit de weg gaan, want ik wil die angst niet meer voelen. Maar tja, dat gaat helaas niet. Als ik in het park (hard)loop of fiets kom ik altijd wel meerdere honden tegen.

Faalangst

Faalangst is een angst om te mislukken. Het grote verschil met angst hebben voor die ene leeuw of angst hebben om te mislukken, is dat bij deze laatste geen groot gevaar is.

Kinderen met faalangst maken vaak verschillende korte filmpjes in hun hoofd van wat er misschien zou kunnen gebeuren. Bijvoorbeeld het scenario dat je je tekst niet meer weet bij die ene presentatie, je valt als je naar voren loopt, je kan geen antwoord geven op de vragen en ga zo maar door.

Het probleem is dat je brein geen onderscheid kan maken tussen wat ‘echt’ is en wat ‘niet echt’ is. Jij denkt, voelt en ervaart alsof het iets is wat echt gebeurt/gaat gebeuren en daar reageer je dan ook op.

Ook bij faalangst kan je hart sneller gaan kloppen, gaat je ademhaling misschien wel omhoog of bloos je heel erg. Je brein is op dat moment zo druk en reageert direct op je ‘angst’. Je hebt dan geen ruimte meer om logisch nadenken. Als dat gebeurt, dan noem je dat ook wel een black-out.

Het kan dus best zijn dat je die wiskunde toets super goed hebt geleerd, maar dat er niks meer uit je vingers komt tijdens de toets. Aan het eind van de dag kom je thuis van school. Je ouders vragen hoe de wiskunde toets is gegaan. Je moet ze vertellen dat het niet goed is gegaan en dat je niks meer wist. Het is volledig mislukt. Het probleem wat dan ontstaat, is dat je de faalangst voedt en juist sterker maakt.

In je brein is er een verbinding gemaakt tussen de gebeurtenis (die wiskunde toets) die je als totale mislukking hebt ervaren, en de emotie (faalangst). Je brein generaliseert dingen. Je brein zorgt er de volgende keer, in een soort gelijke situatie (bijvoorbeeld economie toets), voor dat die aan dezelfde emotie (faalangst) wordt gekoppeld. Je brein denkt namelijk dat dat bij elkaar hoort.

Denk je dat jij faalangst hebt?

Neem gerust contact met me op. Vind je dat eng? Dat snap ik en geeft helemaal niks. Binnenkort schrijf ik ook een blog over het ontstaan van faalangst, het herkennen van faalangst en een paar tips en tools tegen je faalangst.