Hoe zit dat nou met leren? Wat werkt wel? Wat werkt niet? Steeds vaker krijg ik de vraag van docenten. Er is tegenwoordig zoveel informatie te vinden op internet, maar wat is nou waar? En nog belangrijker: wat kan ik in mijn lessen doen? In deze blog leg ik je graag één van de vier effectieve leerstrategieën uit.

Als we naar wetenschappelijk onderzoek kijken, komen er vier effectieve leerstrategieën naar voren:

-Retrieval Practice
-Interleaved Practice
-Spaced Practice
-Dual Coding

Deze vier strategieën werken voor iedereen. Voor al jouw leerlingen. Deze leerstrategieën zijn namelijk gebaseerd op de werking van het brein en geheugen. Dat werkt voor iedereen hetzelfde.

Hoe de leerlingen de strategieën toepassen, dat kan verschillend zijn. Maar voor alle leerlingen geldt: deze vier leerstrategieën zijn effectief.

In de wetenschappelijke onderzoeken werken ze met Engelse namen of titels voor de leerstrategieën. Klinkt natuurlijk mooi, maar handig is het niet. Docenten vroegen geregeld “Wat zijn de Nederlandse termen?” maar die waren er niet.

Nederlandse namen voor de leerstrategieën zijn wel handig, want het zorgt ervoor dat jij het gemakkelijker met je leerlingen en studenten kan delen. Dus de Engelse strategieën hebben wij bij ‘t Leerlab omgetoverd in vier Nederlandse leerstrategieën:

• Actief ophalen
• Switch en Hussel
• Spreid in de tijd
• Dubbel in je brein

In deze blog ga ik in op de strategier Retrieval Practice, oftewel: Actief ophalen.

Wat is de leerstrategie Actief ophalen?

Eigenlijk zegt de naam van de strategie het al: Leerlingen moeten actief de informatie uit het langetermijngeheugen ophalen. Ze moeten graven in hun geheugen.

Daarbij is het helemaal niet erg als leerlingen informatie en stof vergeten zijn. Dat is juist belangrijk. Dus als jij in je les aan de slag wilt gaan met deze leerstrategie, mag er best wat tijd tussen zitten. Als leerlingen actief de informatie ophalen, versterk je het geheugen. De verbindingen tussen de verschillende hersencellen worden sterker.

Hoe dan?

Leuk deze uitleg over deze effectieve leerstrategie, maar hoe kan je dat in je les doen? En hoe kunnen leerlingen deze strategie thuis inzetten?

De Braindump – werkvorm

De braindump is een werkvorm die je kan inzetten bij de effectieve leerstrategie: Actief ophalen. Hoe werkt deze werkvorm?

Stel je geeft Nederlands en hebt vorige week lesgegeven over het Lijdend Voorwerp. Laat leerlingen aan het begin van de les opschrijven wat ze nog weten over de les en jouw instructie. Vraag concreet naar alles wat ze nog weten over het Lijdend Voorwerp. Vraag niet, wat weet je nog van de vorige les?

Laat alle leerlingen zelfstandig opschrijven wat ze nog weten. Daarbij is het belangrijk dat het muisstil is in de klas. Leerlingen moeten allemaal zelf nadenken en graven.

Vergeten is belangrijk

Het kan best zijn dat het even duurt voordat leerlingen wat hebben opgeschreven.
Geen paniek: het vergeten is een belangrijk onderdeel. Dus laat die hersenen maar hard nadenken en graven.

Nadat leerlingen zelfstandig aan de slag zijn gegaan, laat je ze daarna met hun buurman overleggen. Laat met een andere kleur aanvullen. Wat hadden ze nog niet wat hun buurman wel heeft? Uiteindelijk bespreek je klassikaal de antwoorden en vul jij als docent aan waar nodig is.

Door te werken met verschillende kleuren, zien leerlingen wat ze zelf wisten en wat ze nog niet wisten. Geeft ze direct inzicht in wat ze nog moeten leren of oefenen.

Leertips voor leerlingen

Het is leuk dat je nu een idee hebt, wat je in je les zou kunnen doen, maar hoe kunnen leerlingen thuis aan de slag? Hoe kunnen leerlingen de strategie actief ophalen inzetten?

Er zijn een heleboel verschillende mogelijkheden, maar een simpele en gemakkelijke manier is door te werken met woordkaartjes. Bij woordkaartjes moeten leerlingen continu nadenken en zien ze het antwoord niet.

Woordkaartjes zijn niet alleen in te zetten bij het leren van talen of begrippen, maar ze zijn ook ideaal bij het leren van lappen tekst. In deze tip lees je hoe je woordkaartjes kan inzetten tijdens het leren: https://tleerlab.nl/tips/actieve-leerstrategie-leren-met-woordkaartjes/

Laat leerlingen dus vooral Actief de informatie ophalen. Laat ze graven in hun geheugen. Het leren mag echt moeilijk voelen en vergeten is geen ramp. Dat is juist een goed teken!